Arfer da wrth bresgripsiynu a rheoli meddyginiaethau a dyfeisiau

Ôl-nodion

1

‘Arfer meddygol da’ (2024) Llundain, Y Cyngor Meddygol Cyffredinol

2

Ni all cymdeithion meddygol a chymdeithion anesthesia bresgripsiynu meddyginiaethau presgripsiwn-yn-unig, ond maent yn ymwneud â chynnig meddyginiaethau neu ddyfeisiau i bresgripsiynydd awdurdodedig eu hadolygu a’u llofnodi. Mae’r Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol wedi cadarnhau, unwaith y bydd cymdeithion meddygol a chymdeithion anesthesia yn rolau rheoledig, na fydd unigolion a gyflogir yn y swyddogaethau hyn yn gallu presgripsiynu’n gyfreithlon gan ddefnyddio hawliau presgripsiynu o rôl reoledig arall. Mae hawliau presgripsiynu yn benodol i’r proffesiwn rheoledig lle cawsant eu caniatáu (fe’u rhoddir i unigolion ar ôl iddynt gael yr hyfforddiant angenrheidiol) ac nid oes modd eu trosglwyddo. Er enghraifft, os ydych wedi ennill hawliau presgripsiynu fel nyrs neu feddyg, ni allwch eu defnyddio tra’n gweithio fel cydymaith meddygol neu gydymaith anesthesia. O 13 Rhagfyr 2024 ymlaen, ni ddylai gweithwyr gofal iechyd proffesiynol a gyflogir mewn rolau cydymaith meddygol neu gydymaith anesthesia dynodedig bresgripsiynu meddyginiaethau, hyd yn oed os oes ganddynt hawliau presgripsiynu o broffesiwn blaenorol neu os ydynt wedi cael eu hawdurdodi i bresgripsiynu gan eu cyflogwr o’r blaen.

3

Ddiogelwch cleifion a gweithredu yn eu cylch (2012) Llundain, Y Cyngor Meddygol Cyffredinol

4

Gellir defnyddio gwasanaethau presgripsiynu electronig hefyd. Yn Lloegr, gellir anfon presgripsiynau’n electronig i fferyllfa; yng Nghymru a’r Alban, cedwir gwybodaeth mewn cod bar ar bresgripsiwn papur. I gael rhagor o fanylion, ewch i Get Started with EPS, Y Ganolfan Gwybodaeth Iechyd a Gofal Cymdeithasol; Prescriptions electronically, Gwasanaeth Gwybodeg GIG Cymru; Electronic Transfer of Prescriptions (ETP), Llywodraeth yr Alban. Efallai y bydd gwasanaethau presgripsiynu electronig yn cael eu cyflwyno yng Ngogledd Iwerddon yn y dyfodol.

6

Gweler y canllawiau ar Dirprwyo a chyfeirio (2013). Gweler hefyd  Supply and administration of Botox®, Vistabel®, Dysport® and other Injectable medicines in cosmetic procedures, Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a chynhyrchion Gofal Iechyd. 

7

Gweler Pennod 14 Rheoliadau Meddyginiaethau Dynol 2012 Rhif 1916 – SI 2012/1916 a ‘The Blue Guide: Advertising and Promotion of Medicines in the UK’ (MHRA, 3ydd argraffiad, 2il ddiwygiad, Gorffennaf 2019). Mae’r MHRA yn Asiantaeth yn yr Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol sydd â chyfrifoldeb rheoleiddio dros feddyginiaethau (at ddefnydd pobl), gwaed a dyfeisiau meddygol yn y DU

8

The doctor will zoom you now: getting the most out of the virtual health and care experience’ Gorffennaf 2020, Healthwatch, Traverse, National Voices.

9

Mae gan ein canolfan foesegol adnoddau ar ddefnyddio ein canllawiau yn ymarferol i’ch helpu i benderfynu a yw ymgynghoriadau wyneb yn wyneb neu o bell yn briodol mewn sefyllfaoedd eraill.

10

Mewn rhai amgylchiadau, megis darparu gwasanaethau iechyd rhywiol, efallai y bydd pryderon ynghylch preifatrwydd yn drech na’r angen i rannu gwybodaeth.

11

Gwneud penderfyniadau a chydsyniad (2020) Llundain, Y Cyngor Meddygol Cyffredinol.

12
0-18 oed (2018) Llundain, Y Cyngor Meddygol Cyffredinol
13

NHS Choices a gwybodaeth sy’n dwyn marc ansawdd y Safon Gwybodaeth, er enghraifft. Gweler hefyd electronic medicines compendium

14

Mae’r cysyniad o fudd cyffredinol yn cyd-fynd â’r gofynion cyfreithiol i ystyried a yw triniaeth ‘o fudd’ i glaf (yr Alban), neu er ‘budd pennaf’ y claf (Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon). Y Cyngor Meddygol Cyffredinol (2020) ‘Decision making and consent’ Llundain, Y Cyngor Meddygol Cyffredinol (paragraff 87).

Gweler hefyd ‘Confidentiality: Good practice in handling patient information’ (paragraffau 44 i 49).

15

Mae gwefan NICE yn cynnwys gwybodaeth, canllawiau ac offer ar gyfer deall a gwella ymlyniad. Gweler hefyd ganllaw NICE ar Medicines adherence.

17
Mae canllaw NICE ar Medicines optimisation yn darparu argymhellion perthnasol, yn cynnwys mewn perthynas â chysoni meddyginiaethau.
18
Gweler diweddariad diogelwch cyffuriau MHRA ar Opioids: risk of dependence and addiction.
19
Mae canllawiau’r Cyngor Fferyllol Cyffredinol ar ddarparu gwasanaethau fferylliaeth o bell, gan gynnwys ar y rhyngrwyd (Ebrill 2019, a ddiweddarwyd ym mis Mawrth 2022) yn rhoi enghreifftiau o feddyginiaethau perthnasol. Mae’r rhain yn cynnwys: opiadau, tawelyMae canllaw NICE ar Medicines optimisation yn darparu argymhellion perthnasol, yn cynnwys mewn perthynas â chysoni meddyginiaethau.
20

Am wybodaeth bellach, gweler arweiniad CFfC ynghylch darparu gwasanaethau fferyllol o bell, gan gynnwys ar y rhyngrwyd (Ebrill 2019). Mae Cymdeithas Fferyllol Gogledd Iwerddon (PSNI) yn cynnig arweiniad i fferyllfeydd yng Ngogledd Iwerddon. 

21
Gweler ‘The use of antipsychotic medication for people with dementia: Time for action’ (Yr Adran Iechyd, 2009) a chanllaw NICE ar ddementia. Mae gwefan NICE, y Sefydliad GIG ar y cyd a ‘Dementia Action Alliance’s Call to action: the use of antipsychotic drugs for people with dementia’ hefyd yn cynnwys canllawiau, astudiaethau achos a deunyddiau eraill i gefnogi arferion presgripsiynu da a strategaethau gofal amgen ar gyfer cleifion â dementia.
22
I gael rhagor o wybodaeth gweler canllawiau’r Cyngor Fferyllol Cyffredinol ar ddarparu gwasanaethau fferylliaeth o bell, gan gynnwys ar y rhyngrwyd (Ebrill 2019, a ddiweddarwyd ym mis Mawrth 2022). Mae Cymdeithas Fferyllol Gogledd Iwerddon (PSNI) yn darparu canllawiau ar gyfer fferyllfeydd yng Ngogledd Iwerddon.
23

I gael rhagor o wybodaeth am ragnodi ar gyfer rhannu gofal gweler yr adnoddau a gyhoeddwyd gan NHS England, Canolfan Gwybodaeth am Feddyginiaethau Cymru, byrddau iechyd GIG yr Alban ac Iechyd a Gofal Cymdeithasol yng Ngogledd Iwerddon.

24

Gweler astudiaeth EQUIP (Errors – Questioning Undergraduate Impact on Prescribing) ynghylch dirprwyo cyfrifoldeb yn amhriodol dros ysgrifennu crynodebau rhyddhau i staff iau heb hyfforddiant digonol mewn ffarmacoleg na gwybodaeth ddigonol am gleifion

25
Ddiogelwch cleifion a gweithredu yn eu cylch (2012) Llundain, Y Cyngor Meddygol Cyffredinol
26
Mae NHS Digital wedi cyhoeddi ‘The Identity and Verification standard for Digital Health and Care Services’ (2018). Ar gyfer darparwyr gofal sylfaenol, gweler y canllawiau a gyhoeddwyd gan Dîm Gofal Sylfaenol Digidol yn Gyntaf NHS England ac NHS Improvement. I gael arweiniad ar ddarparu gwasanaethau iechyd rhywiol yn ddiogel ac yn briodol ar-lein ac o bell, cyfeiriwch at Safonau’r Gyfadran Iechyd Rhywiol Atgenhedlu (FRSH) a Chymdeithas Prydain ar gyfer Iechyd Rhywiol a HIV (BASHH) Standards for Online and Remote Providers of Sexual and Reproductive Health Services.
27
Dylech wneud y wybodaeth yn ddienw neu ei chodio, neu ofyn am ganiatâd, os yw hynny’n ymarferol. Os oes angen, darllenwch ein canllawiau esboniadol ‘Cyfrinachedd: arfer da wrth ymdrin â gwybodaeth cleifion’ (2017) i gael rhagor o gyngor.
28
Rhaid i chi sicrhau bod digwyddiadau peryglus a damweiniau yn cael eu hadrodd i’r Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch yn unol â’r ‘Rheoliadau Adrodd am Anafiadau, Clefydau a Digwyddiadau Peryglus’ 1995. Rhaid i chi ddilyn gweithdrefnau lleol ar gyfer adrodd a dysgu o faterion tebyg.
29
Mae’r MHRA yn rhoi canllawiau i weithwyr gofal iechyd proffesiynol, cleifion a’r cyhoedd ar roi gwybod am ddigwyddiadau niweidiol gyda meddyginiaethau a dyfeisiau meddygol i’r cynllun Cerdyn Melyn.
30
Gall meddyginiaethau a brechlynnau newydd sy’n cael eu monitro’n ychwanegol gael eu marcio â symbol triongl du pen i waered (▼). Mae’r symbol yn ymddangos yn Llyfr Fformiwlâu Cenedlaethol Prydain (BNF), crynodebau o nodweddion cynnyrch, taflenni gwybodaeth i gleifion a mannau eraill.
31

Lansiwyd y gwasanaeth LFPSE ym mis Gorffennaf 2021 ac mae wedi disodli’r System Genedlaethol ar gyfer Adrodd a Dysgu (NRLS) a gafodd ei datgomisiynu ar 30 Mehefin 2024. Mae rhagor o wybodaeth am y gwasanaeth LFPSE ar gael ar NHS England.

32
Mae’r Bwrdd Iechyd a Gofal Cymdeithasol yn darparu canllawiau manwl yn ei weithdrefn ar gyfer cofnodi a mynd ar drywydd digwyddiadau niweidiol difrifol yng Ngogledd Iwerddon.
33
Mae Healthcare Improvement Scotland yn darparu canllawiau ar reoli digwyddiadau niweidiol a gofynion adrodd.
34
Mae’r MHRA yn casglu data ar feddyginiaethau trwyddedig a didrwydded a geir drwy bresgripsiwn-yn-unig, o fferyllfeydd a thros y cownter.
35
Mae canllawiau’r MHRA ar gyflenwi a defnyddio meddyginiaethau didrwydded yn gyfreithlon wedi’u nodi yng nghyhoeddiad yr MHRA ‘The supply of unlicensed medicinal products (“specials”)’, MHRA Guidance Note 14.
36
Ni allwn ragweld pob amgylchiad lle gallai fod angen presgripsiynu meddyginiaeth ddidrwydded i ddiwallu anghenion asesedig claf penodol. Os oes gennych unrhyw amheuaeth, cysylltwch â’r MHRA neu gofynnwch am gyngor cyfreithiol.
37
Mae rheoliad 174 o Reoliadau Meddyginiaethau Dynol 2012 yn caniatáu i'r MHRA (yr awdurdod trwyddedu) ganiatáu awdurdodiad dros dro ar gyfer cyflenwi cynnyrch meddyginiaethol didrwydded i'w ddefnyddio mewn ymateb i fathau penodol o fygythiad i iechyd y cyhoedd. Mae hyn yn cynnwys achosion a amheuir neu a gadarnhawyd o ledaeniad asiantau pathogenig, tocsinau, cyfryngau cemegol neu ymbelydredd niwclear.