Atodiad B – Rhagor o adnoddau

Mae gwefan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd a Gofal (NIHR) yn disgrifio’r (Saesneg yn unig) gwahanol ffyrdd y gall cleifion, gofalwyr a’r cyhoedd gymryd rhan mewn ymchwil. Mae hefyd yn cynnwys adnodd (Saesneg yn unig) a all helpu pobl i gael gwybod am astudiaethau ymchwil iechyd a gofal cymdeithasol sy'n cael eu cynnal ledled y DU.

Yn seiliedig ar waith ymchwil gan Brifysgol Rhydychen, mae Healthtalk.org (Saesneg yn unig) yn cynnwys fideos lle mae pobl yn siarad am eu profiad o gymryd rhan mewn ymchwil fel claf neu aelod o’r cyhoedd. Maent yn ymdrin â phynciau fel:

• cyfranogiad cleifion a'r cyhoedd mewn ymchwil, a pham ei fod yn bwysig
• gwahanol ffyrdd y gall pobl gymryd rhan mewn ymchwil iechyd
• anawsterau a rhwystrau rhag cymryd rhan
• awgrymiadau ar gyfer ymchwilwyr iechyd proffesiynol.

Mae gwefan yr Awdurdod Ymchwil Iechyd yn cyfeirio at nifer o adnoddau (Saesneg yn unig) dysgu ar gyfer y gymuned ymchwil. Mae hyn yn cynnwys digwyddiadau dysgu a modiwlau eDdysgu.

Mae’r Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd a Gofal (NIHR) yn darparu amrywiaeth o adnoddau (Saesneg yn unig) i helpu pobl i ddatblygu eu gwybodaeth a’u sgiliau ymchwil. Mae hyn yn cynnwys, er enghraifft, hyfforddiant i bobl sy’n newydd i ymchwil iechyd a gofal. Ceir hefyd gyrsiau hyfforddi ar Ymarfer Clinigol Da (GCP) ar gyfer pobl sy'n cefnogi'r gwaith o ddarparu ymchwil glinigol yn y GIG, prifysgolion y DU a sefydliadau eraill a ariennir yn gyhoeddus yn Lloegr.

Mae'r canlynol yn rhestr anghyflawn o ganllawiau a gyhoeddwyd gan gyrff cenedlaethol ynghylch mynd i'r afael â gwrthdaro rhwng buddiannau mewn ymchwil:

• UK Research Integrity Office (UKRIO): Code of Practice for Research: Promoting good practice and preventing misconduct (Saesneg yn unig). UKRIO, 2023. Cyrchwyd Mai 2024. Yn benodol, gweler Adrannau 3.5 (ynghylch buddiannau sy’n cystadlu â’i gilydd), 3.13.5 (ynghylch adolygiad gan gymheiriaid), a 3.14.10 (ynghylch rhannu canlyniadau ymchwil).
• UK Research Integrity Office (UKRIO): Recommended Checklist for Researchers (Saesneg yn unig). UKRIO, 2023. Cyrchwyd Mai 2024.
• British Medical Association: Transparency and doctors with competing interests – guidance from the BMA (Saesneg yn unig). BMA, 2024. Cyrchwyd Mai 2024.
• Medical Research Council: MRC ethics series. Good research practice: Principles and guidelines (Saesneg yn unig). MRC, 2014. Cyrchwyd Mai 2024. Yn benodol, gweler adran J (Buddiannau sy’n gwrthdaro).
• Health Research Authority: Integrated Research Application System (IRAS): Collated Question-specific guidance for IRAS Form. Cyrchwyd Mai 2024. Yn benodol, gweler Cwestiwn A47 – Talu ymchwilwyr, a Chwestiwn A48 – Gwrthdaro rhwng buddiannau.
• National Research Ethics Advisors’ Panel: Conflict of Interests/Competing Interests (Saesneg yn unig). Health Research Authority, 2012. Cyrchwyd Mai 2024. Yn ôl y canllawiau, mae’n nodi ‘nifer o egwyddorion a datrysiadau posibl y gallai’r Pwyllgorau Moeseg Ymchwil eu defnyddio wrth ystyried sut y dylid rheoli gwrthdaro rhwng buddiannau / buddiannau sy’n cystadlu’.